Factchecking de factchecks
over Covid-19 en Propolis

Datum publicatie: 2 mei 2022

Op de website van Gezondheid en Wetenschap werd er op 11 jan 2022 een artikel gepubliceerd met een bijhorende Factcheck met volgende titel:
Propolis, echinacea en ginseng beschermen niet tegen covid-19

Volgens de Factcheck van dit artikel zouden zij op basis van "degelijk wetenschappelijk onderzoek" (systematische literatuurstudies van interventiestudies) niet kunnen aantonen dat Propolis, echinacea en ginseng zou beschermen tegen covid-19.
Aangezien wij ons enkel bezighouden met propolis gaan we het hier niet hebben over die echinacea en ginseng maar enkel over de claims rond propolis.



Voor we aan onze eigen analyse gaan beginnen wil ik er wel eerst op wijzen dat deze website Gezondheid en Wetenschap een officieel communicatiekanaal blijkt te zijn voor de overheid. Deze website werd gemaakt door Cebam in opdracht van de Vlaamse Gemeenschap en wordt volledig gefinancierd door de Vlaamse Overheid. En zoals we intussen al hebben ondervonden is de overheid alles behalve neutraal in zijn standpunten t.o.v. alles wat met corona te maken heeft. Het narratief en het beleid moeten gevolgd worden ongeacht wat wetenschappelijke publicaties aantonen die dat narratief niet volgen of tegen spreken.
Dat zij niet kunnen aantonen dat propolis helpt tegen corona kan ik nog best geloven, dus laten we dat dan zelf maar eens doen.

Vaccins en mondmaskers

Over die eerste claim (dat van vaccins en mondmaskers is aangetoond dat ze kunnen beschermen tegen een besmetting met coronavirussen) gaan we niet al te diep op ingaan. We willen enkel vermelden dat intussen ook al is gebleken dat zelfs volledig gevaccineerde en geboosterde mensen besmet kunnen worden met het virus en ook nog altijd andere volledig gevaccineerde en geboosterde mensen kunnen besmetten. Dus volgens hun kan vaccinatie een beetje bescherming bieden tegen besmetting maar velen van ons hebben intussen al wel door dat dat niet bijster veel is.
Ook van die mondmaskers is al vaak aangetoond dat die niet in staat zijn om aerosolen en virussen tegen te houden, zelfs niet een beetje. De mondmaskers vervullen hoofdzakelijk een psychlogische en gedrags manipulerende rol. De medische impact van deze maskers is te verwaarlozen.
Maar zoals gezegd, hier gaan we niet verder op in, deze website is van de overheid en het narratief moet ondersteund worden, dus we laten deze discussie voor andere kanalen.

Onze Factcheck

Bewering

Men claimt dat er geen wetenschappelijk onderzoek zou gedaan zijn naar het beschermen van propolis tegen coronavirussen.

Factcheck

Dit is NIET waar!

Er is wel degelijk heel wat wetenschappelijk onderzoek gebeurd naar propolis en covid-19.
Ons eigen onderzoek naar literatuur rond dit onderwerp heeft een massa wetenschappelijk materiaal opgeleverd die deze zogezegde "factcheck" helemaal onderuit haalt.

Men claimt dat voor bepaalde plantenextracten zogezegd niet is onderzocht dat ze kunnen beschermen tegen coronavirussen. Voor wat propolis betreft kunnen we van deze claim alvast brandhout maken.

Als je op enkele gerenomeerde wetenschappelijke webites zoals PubMed, ScienceDirect of ResearchGate gaat zoeken en daar een gewone zoekopdracht doet met de zoektermen propolis en covid-19 krijg je al meteen een hele waslijst van publicaties en studies te zien.
Jaag deze 2 zoektermen gewoon al eens door Google en je krijgt al meteen meer dan 5,3 miljoen zoekresultaten voorgeschoteld. En Google Scholar, de academische tak van Google, geeft meer dan 4660 resultaten op de zoektermen propolis en covid-19.
Kom mij dus niet af dat je geen wetenschappelijke studies kan vinden.

Tijdens de coronacrisis hebben we gezien hoe zelfs wetenschap, dat het narratief niet ondersteunt, door media en beleidsmakers werd weg geduwd, geridiculariseerd en zelf gecensureerd. Hieruit hebben wij alvast geleerd om niet zomaar alles te geloven wat er in de media en door de overheid verkondigd wordt.
Onze raad is dan ook dat iedereen zeer kritisch is en zoveel mogelijk zelf op onderzoek uitgaat. Ook wat wij hier op onze site publiceren mag kritisch bekeken en gecheckt worden op juistheid.

Om het jullie wat makkelijker te maken en op weg te helpen hebben we hier alvast enkel links geplaats naar enkele wetenschappelijke websites waar je zelf je eigen onafhankelijk onderzoek kan doen:
Deze claim dat er geen onderzoek zou gedaan zijn kunnen we dus alvast richting vuilbak verwijzen.

De factcheck spreekt zichzelf tegen

In hun factcheck zeggen ze enerzijds dus dat propolis niet beschermt tegen covid-19 maar in de uitleg zeggen ze dat propolis problemen wel kan voorkomen. Met andere woorden, de factcheck spreekt zichzelf gewoon tegen.

In hun uitleg zeggen ze dat onderzoekers hebben besloten dat Propolis, samen met een klassieke medische behandeling, de duur van de ziekenhuisopname kan inkorten en nier- en ademhalingsproblemen kan voorkomen (1).

Ze geven hier zelf aan dat propolis wel degelijk werkt.

Ze vermelden wel dat meerdere studies nodig zijn, maar dat is iets wat eigenlijk heel normaal is. De covid-vaccins zijn zelf nog steeds niet goedgekeurd en zitten ook nog steeds in een klinische testfase, maar daar maakt niemand zich blijkbaar zorgen over.

En aangezien de bronnen die zij hier gebruikt hebben relatief oud zijn gaat men ook voorbij aan het feit dat er intussen al heel wat studies zijn bij gekomen die het nut van propolis wel ondersteunen. De meesten van deze studies en publicaties tonen wel degelijk aan dat propolis als potentieel medicijn kan ingezet worden tegen het Sars-Cov-2 virus en de ziekte Covid-19. Sommige van die wetenschappelijke publicaties zeggen het zelfs letterlijk.

Op deze pagina hebben we een hele reeks van deze wetenschappelijke studies en publicaties verzameld en gedeeltelijk vertaald. De bron staat er ook telkens bij.

De bronnen

En dan gaan we het uiteindelijk eens hebben over de aangehaalde bronnen.
Als je die bronnen gaat checken die zij vermelden ter ondersteuning van hun "factcheck" en deze teksten doorleest zal je al snel merken dat er op geen enkele plaats zelfs nog maar melding wordt gemaakt van propolis.

bron (1): A narrative literature review on traditional medicine options for treatment of corona virus disease 2019 (COVID-19)

Wij hebben deze bron zelf gecheckt en nagelezen en wat blijkt, er wordt in deze publicatie zelfs met geen woord gerept over propolis. Die hele publicatie heeft het enkel over Chinese kruiden geneeskunde. Het enige wat we in die tekst hebben kunnen terug vinden dat enigzins gelinkt kan worden aan propolis is Quercetine. Quercetine is een flavonoide die je in zowat elke plant kan terug vinden waar het voornamelijk een rol speelt in de bescherming van de plant en de fotosynthese. En aangezien propolis door de bijen verzameld wordt van bomen en planten is Quercetine dan ook rijkelijk aanwezig in propolis. Ook over Quercetine kan je een massa wetenschappelijk materiaal terug vinden, ook in relatie tot covid-19.

Ook in de 2 andere bronnen wordt er met geen woord over propolis gerept.

bron (2): A systematic review on the effects of Echinacea supplementation on cytokine levels: Is there a role in COVID-19?
bron (3): Effects of select dietary supplements on the prevention and treatment of viral respiratory tract infections: a systematic review of randomized controlled trials

Men is dus een factcheck aan het doen met wetenschappelijke literatuur waar het onderwerp van hun factcheck (in dit geval propolis) niet eens in vermeld wordt. Is dat het "degelijk wetenschappelijk onderzoek" waar de factcheckers die voor de overheid werken hun factchecks mee doen en claims mee onderbouwen?
En weet je wat nu eigenlijk zo grappig is? Om hun eigen factcheck te onderbouwen halen ze bronnen aan van wetenschappelijk onderzoek dat net datgene beschrijft wat zij in hun factcheck claimen dat nooit is gebeurd. Je zou het kunnen vergelijken met iemand die een foto maakt van een huis om hiermee te kunnen bewijzen dat dat huis niet bestaat. Begrijpe wie begrijpen kan.

Daarenboven zal je ook merken dat de aangehaalde bronnen redelijk oud zijn. Die eerste bron dateert van 17 juni 2020, helemaal aan het begin van de coronacrisis toen er nog amper wetenschappelijk materiaal beschikbaar was. De 2e bron dateert van 21 juni 2021. De 3e bron is van 15 juni 2021.
Intussen zijn we bijna een jaar verder en zijn er heel wat artikels en studies gepubliceerd die wel degelijk het potentieel aantonen van propolis in de strijd tegen covid-19.
In deze factcheck heeft men dus blijkbaar ook geen rekening gehouden met het concept van 'voortschrijdend inzicht'.

De factchecker

De schrijver van dit artikel en bijhorende factcheck, Professor Patrick Mullie, is lector in wetenschappelijke onderzoeksvaardigheden aan de Erasmushogeschool Brussel. Van zo iemand zou je toch verwachten dat hij zeer bekwaam is in het opzoeken en checken van medische publicaties, maar met deze factcheck en dat "degelijk wetenschappelijk onderzoek" slaat hij de bal toch helemaal mis.
Ik kan me in ieder geval niet van de indruk ontdoen dat hij dit artikel ofwel tussen de soep en de patten door heeft geschreven en er totaal geen moeite voor heeft gedaan ofwel dat hij mee in het bootje zit van de beleidsmakers, de vaccin-producenten en de andere partijen die het narratief en het beleid rond corona aansturen en steunen.